Soru-Cevap

SOSYAL HİZMETLER VE ÇOCUK ESİRGEME KURUMU GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

ÖZÜRLÜLERE YÖNELİK ÖZEL BAKIM MERKEZLERİ YÖNETMELİĞİ TASLAĞI

BİRİNCİ KISIM

Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar

            Amaç

            Madde 1- Bu Yönetmeliğin amacı; gerçek ve özel hukuk tüzel kişileri tarafından açılacak özürlülere yönelik özel bakım merkezlerinin açılış izni, çalışma usûl ve esasları, personel standartı, denetlenmeleri ile ücret tespiti ve ödemelerine ilişkin usul ve esasları belirlemektir.

            Kapsam

            Madde 2- Bu Yönetmelik, gerçek kişiler ve özel hukuk tüzel kişileri tarafından açılacak özürlülere yönelik özel bakım merkezlerini kapsar.

            Dayanak

            Madde 3- Bu Yönetmelik, 2828 sayılı Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu Kanununun 9 (g), 34, 35, ve ek 7’inci  maddeleri hükümlerine dayanılarak hazırlanmıştır.

            Tanımlar

            Madde 4- Bu Yönetmelikte geçen;

a)      Genel Müdürlük: Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu Genel Müdürlüğünü,

b)      İl Müdürlüğü: İl Sosyal Hizmetler Müdürlüklerini,

c)      İlçe Müdürlüğü: İlçe Sosyal Hizmetler Müdürlüklerini,

d)      Özürlü: Doğuştan veya sonradan herhangi bir nedenle bedensel, zihinsel, ruhsal, duyusal ve sosyal yeteneklerini çeşitli derecelerde kaybetmesi nedeniyle toplumsal yaşama uyum sağlama ve günlük gereksinimlerini karşılama güçlükleri olan ve korunma, bakım, rehabilitasyon, danışmanlık ve destek hizmetlerine ihtiyaç duyan kişiyi,

e)      Bakıma Muhtaç Özürlü: Özürlülük sınıflandırmasına göre resmî sağlık kurulu raporu ile ağır özürlü olduğu belgelendirilenlerden, günlük hayatın alışılmış, tekrar eden gereklerini önemli ölçüde yerine getirememesi nedeniyle hayatını başkasının yardımı ve bakımı olmadan devam ettiremeyecek derecede düşkün olan kişiyi,

f)       Bakım Hizmeti: Durumları gereği toplum içinde bağımsız yaşama becerilerini kazanamayan veya rehabilitasyondan yararlandığı halde özel ilgi, destek ve korunmaya gereksinim duyan bireylere verilen hizmetleri,

g)      Bireysel Bakım Planı: Özürlünün bakımına ilişkin tıbbi, fiziksel, psikolojik, sosyal ve benzeri alanlarda yaşanan sorunlar, bu sorunların sebepleri ve tespit edilen veriler dikkate alınarak hangi alanlarda bakıma ihtiyacın olduğunun belirlenmesi, belirlenen ihtiyaçlar doğrultusunda yapılabilecek çalışmaları içeren ve genel çerçevesi Genel Müdürlükçe belirlenen planı,

h)      Merkez: Durumları gereği toplum içinde bağımsız yaşama becerilerini kazanamayan, özel ilgi ve desteğe gereksinim duyan bakıma muhtaç özürlülerin bakımı için yatılı ve gündüzlü hizmet veren, gerçek ve tüzel kişiler tarafından açılan ve sosyal hizmet kuruluşu statüsünde olan, özel bakım  merkezlerini,

i)        Mesleki Personel: Lisans eğitimi ile aldığı mesleki unvanına uygun olarak  Merkezde görevlendirilen ve tabip, sosyal hizmet uzmanı veya sosyal çalışmacı, psikolog ve fizyoterapist unvanına sahip personeli,

j)        Meslek elemanı: Lisans eğitimi ile aldığı mesleki unvanına uygun olarak  il müdürlüğünde veya Genel Müdürlüğe bağlı resmi sosyal hizmet kuruluşlarında görevli olan ve merkezlerin işlemleri için görevlendirilen sosyal çalışmacı, psikolog, fizyoterapist, doktor gibi personeli,

ifade eder.

İKİNCİ KISIM

Merkez Açma, Hizmete Başlama, Personel Hareketleri, Devir, Nakil ve Kapatma

            Merkeze isim verme

            Madde 5- Merkezler, resmi ve diğer özel bakım merkezlerinde kullanılan ad ve unvanlar ile yabancı dildeki kelime ve deyimleri kullanamazlar. Merkez isminde hizmet verilecek özür gurubu belirtilmez.

            Merkez açmak için dosyaların tamamlanma süresi

            Madde 6- Kurucu, 7’inci maddede belirtilen resmi yazının yazıldığı tarihi müteakiben üç ay içinde dosyalarını tamamlayarak il müdürlüğüne teslim eder. Bu süre içinde dosyalarını teslim etmeyen kurucuların başvurusu iptal edilir.

            Merkez açmak için başvurunun yapılması ve değerlendirilmesi

            Madde 7- Merkez açmak isteyen gerçek kişiler veya özel hukuk tüzel kişileri, hizmete açılmak istenen merkezin ismini, bakım hizmeti verilecek özür grubunu veya gruplarını ve hizmet verilecek binanın adresini belirten dilekçe ile bu Yönetmeliğin 8’inci ve 9’uncu maddelerdeki belgelerle birlikte il müdürlüğüne başvururlar.

İl müdürlüğünce görevlendirilecek en az iki meslek elemanı 30 iş günü içinde merkez binasının fiziki özelliklerini adrese giderek ve belgeleri ise dosya üzerinden inceler. Merkez binasının ve merkezi açacak kurucunun ve sorumlu müdürün uygun görülmesi halinde tutanak hazırlanır. Tutanağın bir nüshası merkezin açılışına ilişkin diğer işlemlerin başlatılması ve dosyanın tamamlanması için resmi yazı ekinde kurucuya verilir.

            Kurucudan istenecek belgeler

            Madde 8- Kurucu olacak gerçek kişiler veya özel hukuk tüzel kişilerin temsilcisinden aşağıdaki belgeler istenir:

            a) Nüfus cüzdanı örneği,

            b) Adli sicil kaydı,

            c) İkametgah ilmühaberi,

            d) Sağlık kurulu raporu,

            e) En az ilkokul mezunu olduğuna dair belge,

            f) Tüzel kişinin şirket olması halinde, şirket ilanının yayımlandığı ve merkezin açılışının faaliyetleri kapsamında olduğunu gösterir ticaret sicil gazetesi, vergi levhası ve imza sirküleri,

            g) Tüzel kişinin sermaye şirketi olması halinde göstereceği temsilciden, temsilcinin hissedarlar arasından olduğunu ve şirketi temsile yetkili olduğunu gösterir noterden tasdikli belge ve karar örneği,

            h) Tüzel kişinin dernek veya vakıf olması halinde göstereceği temsilciden, dernek veya vakıf yönetim kurulu üyesi olduğunu ve tüzel kişiliği temsile yetkili olduğunu gösterir noterden tasdikli belge ve karar örneği, merkezin açılışının vakıf senedi/dernek tüzüğünde yer aldığını gösterir belge,

            i) Kurucunun vergi borcu ve Sosyal Sigortalar Kurumuna pirim borcu olmadığına dair belge,

j) Daha önce bu alanda faaliyet gösterdiğine veya faaliyet göstermediğine dair beyanı içeren belge.

            Sorumlu müdürden istenecek belgeler

            Madde 9- Merkezde Sorumlu Müdür olacak kişiden aşağıdaki belgeler istenir:

            a) Nüfus cüzdanı örneği,

            b) İkametgah belgesi,

            c) Adli sicil kaydı,

            d) Sağlık kurulu raporu,

e) Verem savaş dispanserlerinden alınacak bulaşıcı hastalığı olmadığına dair belge,

            f) Sosyal hizmet uzmanı veya sosyal çalışmacı, psikolog, tabip/doktor ve fizyoterapist mesleki unvanlardan birine sahip olduğuna dair öğrenim belgesi, 

g) Daha önce bu alanda çalıştığını gösterir veya çalışmadığına dair yazılı beyanı içeren belge,

h) Sorumlu müdür ile kurucu arasında yapılacak iş sözleşmesi.

            Kurucu ve sorumlu müdür olacak kişilerde aranan genel şartlar

            Madde 10- Kurucu ve sorumlu müdür olacak kişilerde aşağıdaki şartlar aranır:

            a) Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olmak.

            b) Medeni hakları kullanma ehliyetine sahip olmak.

            c) Taksirli suçlar hariç olmak üzere, ağır hapis veya altı aydan fazla veya affa uğramış yada tecil edilmiş olsalar bile, basit ve nitelikli zimmet, irtikap, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, inancı kötüye kullanma, dolanlı iflas gibi yüz kızartıcı veya şeref ve haysiyet kırıcı suçlardan dolayı hükümlü bulunmamak.

            Merkezde çalıştırılacak diğer personel için istenecek belgeler

            Madde 11- Merkezde çalıştırılacak personel için aşağıdaki belgeler istenir:

            a) Personelin çalışma talebine ve yapmak istediği işe ilişkin dilekçe,

            b) Nüfus cüzdanı örneği,

            c) İkametgah belgesi,

            d) Öğrenim durumunu gösterir belge,

            e) Adli sicil kaydı,

            f) Sağlık kurulu raporu,

            g) Verem savaş dispanserlerinden alınacak bulaşıcı hastalığı olmadığına dair belge,

h) Daha önce bu alanda çalıştığını gösterir veya çalışmadığına dair yazılı beyanı içeren belge,

i) Kurucu ile personel arasında yapılacak iş sözleşmesi.

            Merkez hizmet binası için istenecek belgeler

            Madde 12 - Merkezin açılacağı binaya ait aşağıdaki belgeler istenir:

            a) Binanın tapu senedi veya kira kontratı örneği,

            b) Binanın belediye imar müdürlüğünden alınacak tasdikli yapı kullanma izin belgesi örneği ve binanın bütün bölümlerini gösterir tasdikli planı,

            c) Merkezin yerleşimini ve hizmet bölümlerini gösterir kroki,

            d) Tefrişten sonra merkezin hizmet bölümlerini, kullanım alanlarını, dış cephesini ve tabelasını gösteren fotoğraflar veya video CD/DVD/fotoğraf CD rom,

            e) Yangın güvenliği yönünden itfaiye müdürlüğünden alınacak rapor,

            f) Binanın trafik emniyetine uygun bir yerleşim alanında olduğuna dair il emniyet trafik şube müdürlüğünden alınacak rapor,

            g) Binanın asayiş yönünden uygun bir yerleşim alanında olduğuna dair il emniyet müdürlüğünden alınacak rapor,

            Açılış izni için yapılacak işlemler

            Madde 13 - Açılış izni için aşağıda belirtilen işlemler yapılır:

            a) Açılış izni için gerekli olan ve bu Yönetmeliğin 8, 9, 11 ve 12’ inci maddelerinde belirtilen belgeler iki dosya halinde hazırlanarak, incelenmek üzere kurucu tarafından il müdürlüğüne teslim edilir. İl müdürlüğünce görevlendirilen en az iki meslek elemanı tarafından otuz iş günü içinde dosya ve merkezin fiziksel ve tefriş koşulları yerinde incelenerek uygun görülmesi halinde merkez açılış izin raporu düzenlenir,

            b) İki dosya olarak düzenlenen tüm belgelerin belirlenen esaslara uygun olması halinde, merkezin hizmete açılması il müdürlüğünün teklifi ve valilik onayı ile gerçekleşir. İl müdürlüğü tarafından Açılış İzin Belgesi ve Sorumlu Müdür Belgesi düzenlenir,

            c) İl müdürlüğünce onaylanan dosyanın aslı il müdürlüğünde kalır. Diğer sureti imza karşılığı kurucuya verilir. Açılış izin belgesinin ve sorumlu müdür belgesinin bir nüshası bilgi için Genel Müdürlüğe gönderilir,

            d) Açılış izin belgesi ve sorumlu müdür belgesi merkezin görülebilecek bir yerine asılır,

            e) Açılış izin belgesi verilen her merkezin işveren ve iş yerinin ismi ve yaptığı işin niteliği il müdürlüğü tarafından bir ay içinde çalışma müdürlüğüne ve defterdarlığa bildirilir.

            Merkezin hizmete başlaması

            Madde 14- Açılış izin belgesi düzenlenen ve zorunlu personelini tamamlayan merkez hizmete başlar.

            Zorunlu personelin tamamlanması için personel ile iş sözleşmesinin yapılmış olması yeterlidir. İş sözleşmesinde personelin işe başlama tarihi olarak merkezin fiilen hizmete başladığı tarih öngörülebilir. 

            Merkeze kabul edilecek özürlüler

            Madde 15- Merkeze, açılış izin belgesinde belirtilen özür grubu/grupları kabul edilir.

            Çalıştırılacak personel için yapılacak işlemler

            Madde 16- Merkezde çalıştırılacak personel için aşağıda belirtilen işlemler yapılır:

            a) Merkezde çalıştırılacak personel için istenilen belgeler biri asıl olmak üzere iki nüsha halinde düzenlenerek il müdürlüğüne teslim edilir,

            b) İl müdürlüğü onbeş gün içinde personelin belgelerini üçüncü kısımda belirtilen şartlara uygunluğu açısından değerlendirir ve uygunsa çalışma onayı verir,

            c) Personelin belgeleri ve çalışma onayının bir nüshası il müdürlüğü tarafından merkezin dosyasında saklanır, ikinci nüshası merkeze gönderilir,

            d) Çalışma onayı verilen personel için merkez fotoğraflı kimlik kartı düzenler. Kimlik kartında personelin ismi, görevi, göreve başlayış tarihi ve nüfus bilgileri yer alır. Kimlik kartı il müdürü tarafından imzalanır ve mühürlenir,

            e) İl müdürlüğünce çalışma onayı verilmeyen personel merkezde çalışamaz,

            f) Merkezde çalışacak olan personel ile İş Kanunu hükümlerince iş akdi yapılır.

            Görevden ayrılan personelin bildirimi

            Madde 17- Merkezden ayrılan veya görevine son verilen personel en geç bir ay içinde il müdürlüğüne bildirilir.

            Sorumlu müdürün izine ayrılması

            Madde 18- Sorumlu müdürün çeşitli nedenlerle izine ayrılması halinde merkezde çalışan bir mesleki personel vekil bırakılır, sorumlu müdür izine ayrılmadan önce kullanılacak izin süresi ve sorumlu müdürlüğe vekalet edecek mesleki personel il müdürlüğüne bildirilir.

            Sorumlu müdür değişikliği

            Madde 19- Sorumlu müdürün görevinden ayrılması veya görevine son verilmesi halinde; durum en geç yedi gün içinde il müdürlüğüne bildirilir. Sorumlu müdürün ayrılmasını müteakiben otuz gün içinde Merkez için yeni sorumlu müdür belirlenir ve belgeleri il müdürlüğüne teslim edilir.

Sorumlu müdür şartlarını taşıyan kişi bulunamaması halinde Merkeze 30 gün daha ilave süre verilir.  İlave süreye rağmen sorumlu müdür bulamayan merkezin hizmetleri durdurulur. 30 günlük ek süre bir yıl içinde ancak bir kez verilir.

            Devir işlemleri

            Madde 20- Merkez kurucusunun değişmesi halinde, devir alacak gerçek veya tüzel kişi, noterden onaylı devir senedi ile başvuru için 8’inci maddede istenen belgeleri iki nüsha hazırlayarak senet tarihinden itibaren en geç 30 gün içinde il müdürlüğüne başvurur. Belirlenen şartlara uygun olması halinde açılış izin belgesi yeniden düzenlenir ve bir nüshası kuruluşa gönderilir, bir nüshası il müdürlüğünde muhafaza edilir ve bir nüshası da bilgi için Genel Müdürlüğe gönderilir.

            Merkez açma yetkisi verilen temsilcinin değişmesi

            Madde 21- Özel hukuk tüzel kişilerince merkez açma yetkisi verilen temsilcinin değişmesi durumunda, özel hukuk tüzel kişisi adına seçilen temsilcinin kurucu olması ile ilgili yönetim kurulu kararının tasdikli örneği ve başvuru için 8 inci maddede istenen belgeler iki nüsha hazırlanarak il müdürlüğüne başvurulur. Yeni temsilcinin niteliklerinin kurucu olmak için belirlenen şartlara uygun olması halinde İl Müdürlüğü yeni temsilcinin kabul edildiğini resmi yazı ile tüzel kişiliğe bildirir. Ayrıca yeniden açılış izin belgesi düzenlenmez.

            Bildirimsiz devir

            Madde 22- Bu Yönetmeliğin 20’nci maddesinde belirtilen 30 günlük süre içinde İl müdürlüğüne başvurulmaması veya bildirimde bulunmaksızın merkezin devri halinde, devir yapan ve devir alan gerçek ve tüzel kişilerin var olan açılış izinleri iptal edilir.

            Nakil işlemleri

            Madde 23- Merkezin yeni bir binaya taşınmayı istemesi halinde:

            a) Merkezin yeni binasının adresini bildiren bir dilekçe ile il müdürlüğüne başvurulur,

b) İl müdürlüğünün görevlendirdiği iki meslek elemanı otuz iş günü içinde merkez binasının fiziki özelliklerini adrese giderek inceler. Merkez binasının uygun görülmesi halinde tutanak düzenlenir. Tutanağın bir nüshası merkezin nakline ilişkin diğer işlemlerin başlatılması ve dosyanın tamamlanması için resmi yazı ekinde kurucuya verilir. Ayrıca merkezin yeni adresinde de geçici faaliyet gösterebilmesi için Geçici Çalışma İzin Belgesi düzenlenerek kurucuya resmi yazı ekinde verilir,

            c) Geçici Çalışma İzin Belgesinin düzenlendiği tarihten itibaren iki ay içinde 12’inci maddede belirtilen belgeler tamamlanarak iki dosya halinde, incelenmek üzere kurucu tarafından il müdürlüğüne teslim edilir,

            d) Tüm belgelerin belirlenen esaslara uygun olması halinde, Merkezin yeni adresine nakline ilişkin olarak il müdürlüğünün teklifi ile Valilik onayı alınır. İl müdürlüğü tarafından yeniden Açılış İzin Belgesi düzenlenir,

            g) Tüm belgelerin, il müdürlüğünce onaylanan iki dosyadan aslı il müdürlüğünde kalır. Dosyanın diğer nüshası ve açılış izin belgesi imza karşılığı kurucuya verilir. Nakil onayı ve açılış izin belgesinin tasdikli örneği bilgi için Genel Müdürlüğe gönderilir.

            Şube açma işlemleri

            Madde 24- Şube açılış izni için yeni merkez açılışındaki gibi işlem yapılır. Her şube için ayrı sorumlu müdür ve personel istihdamı zorunludur.

            Ek birim açma işlemleri

            Madde 25– Mevcut merkez binası ile bağlantılı olan yeni yerlerin merkez binasına ilave edilmesinin istenmesi halinde nakil işlemlerinde olduğu gibi müracaat edilir ve işlemler gerçekleştirilir.

            Merkezin kurucu tarafından kapatılması

            Madde 26- Merkezin kurucu tarafından kapatılması durumunda:

            a) Kurucu, en az bir ay önceden il müdürlüğüne, personele, özürlüye ve ailesine yazılı olarak merkezi kapatma isteğinde olduğunu ve Merkezi kapatacağı tarihi bildirir,

            b) Merkeze ait açılış izin belgesini il müdürlüğüne teslim eder,

            c) İl müdürlüğü merkezin usulüne uygun olarak kapandığını ve kapatılma tarihini Genel Müdürlüğe ve o yerin bağlı bulunduğu çalışma müdürlüğüne ve defterdarlığına bildirir,

            d) (a) ve (b) bentlerinde belirlenen şartları yerine getirmeden merkezini kapatan kurucunun yeniden merkez açmak istemesi halinde izin verilmez.

ÜÇÜNCÜ KISIM

Merkez Personelinin Nitelikleri, Görev, Yetki ve Sorumlulukları

            Hizmet içi eğitim

            Madde 27- Merkez, istihdam ettiği personele göreve başladığı tarihten itibaren ilk üç ay içinde bir kez ve göreve başladıktan sonra da yılda en az bir kez olmak üzere her defasında en az onar saatlik hizmet içi eğitim verir.

            Merkezde çalıştırılacak personel

            Madde 28- Merkezde, aşağıda belirtilmiş personel çalıştırılır.

            a) Gündüzlü hizmet veren merkezlerde; Sorumlu müdür, mesleki personel, hemşire, büro memuru, bakıcı, hizmetli, yemek kuruluşta yapılıyorsa aşçı ve merkezin ihtiyaç duyduğu diğer personel.

            b) Yatılı hizmet verilen merkezlerde; Sorumlu müdür, mesleki personel, hemşire, büro memuru, bakıcı, güvenlik görevlisi, hizmetli, yemek kuruluşta yapılıyorsa aşçı ve merkezin ihtiyaç duyduğu diğer personel.

            Zorunlu çalıştırılması gereken personel sayısı

            Madde 29- Merkezde zorunlu çalıştırılması gereken personel sayısı aşağıda belirtilmiştir. Buna göre;

            a) Gündüzlü hizmet veren merkezde; zorunlu çalıştırılması gereken personel olarak; Merkezde bakılan özürlü sayısı elliye kadar olması halinde; sorumlu müdür ve sorumlu müdürün mesleği haricindeki bir mesleki personel tam zamanlı, diğer farklı iki  mesleki personel ise kısmı zamanlı olarak çalıştırılır. Bu şekilde sorumlu müdürün mesleği de dahil olmak üzere dört farklı mesleki personel istihdam edilir. Kısmı zamanlı çalışacak her bir mesleki personelin özürlülerin ihtiyaçları da dikkate alınarak aylık en az elli saat çalışması gerekir.  Merkezde bakılan özürlü sayısının elliyi geçmesi halinde; sorumlu müdür ve sorumlu müdürün mesleği de dahil olmak üzere farklı dört mesleki personelin tam zamanlı çalıştırılması zorunludur. Ayrıca her yirmi beş özürlüye; bir hemşire veya sağlık memuru, her sekiz özürlüye; bir bakıcı ve bir hizmetli olmak üzere personel çalıştırılır. Yemek kuruluşta yapılıyorsa aşçı çalıştırılır.

b) Yatılı hizmet veren merkezde; zorunlu çalıştırılması gereken personel olarak; Merkezde bakılan özürlü sayısı elliye kadar olması halinde; sorumlu müdür ve sorumlu müdürün mesleği haricindeki bir mesleki personel tam zamanlı, diğer farklı iki  mesleki personel ise kısmı zamanlı olarak çalıştırılır. Bu şekilde sorumlu müdürün mesleği de dahil olmak üzere dört farklı mesleki personel istihdam edilir.Kısmı zamanlı çalışacak her bir mesleki personelin özürlülerin ihtiyaçları da dikkate alınarak aylık en az elli saat çalışması gerekir.  Merkezde bakılan özürlü sayısının elliyi geçmesi halinde; sorumlu müdür ve sorumlu müdürün mesleği de dahil olmak üzere farklı dört mesleki personelin tam zamanlı çalıştırılması zorunludur. Ayrıca her yirmi beş özürlüye; bir hemşire veya sağlık memuru ve bir hizmetli, her sekiz özürlüye; beş bakıcı olmak üzere personel çalıştırılır. Yemek kuruluşta yapılıyorsa aşçı çalıştırılır. Merkezde gece ve tatil günlerinde de hizmet verileceğinden mesleki personel, hemşire ve sağlık memuru arasından olabilecek nöbet sorumlusu, bakıcı ve güvenlik görevlisi günlük sekiz saat çalışma süresine göre vardiyalı olarak çalışır. Gerekli görülürse geceleri iki vardiya birleştirilebilir. Mesleki personelin nöbet sorumlusu olarak da görev yapması halinde mesai saatleri içinde merkezde en az bir mesleki personelin bulunması zorunludur.

            Merkezde çalışacak personelin görev, yetki ve sorumlulukları

Uzmanlar