ÖĞRENME VE ÖĞRENME KURAMLARI 6

SOSYAL BİLİŞSEL KURAM(ALBERT BANDURA):Bireyin davranışları başkalarının yaşantılarında etkilenir diyerek gözlem yoluyla öğrenme yapısını ortaya koymuştur.Gözlem yoluyla öğrenme sadece bir kişinin başka birisini aynen taklit etmesi değil gözlemlediklerini bilişsel olarak işlemesiyle gerçekleşir.Öğrenmeyi etkileyen dolaylı yaşantıları şöyle açıklamıştır.

• Dolaylı pekiştirme; davranışı pekiştiren modelin davranışı taklit edilir.
• Dolaylı ceza; modelin gösterdiği davranış cezalandırılırsa o davranışın gösterilmesini engeller.
• Dolaylı güdüleme; model olan davranış olumlu şekilde ürünle sonuçlanırsa o davranış kabul edilir.
• Dolaylı duygu; modeli gözlemleyen birey korku, sevgi vb. pek çok duyguyu bu gözlemlerden öğrenir.

Modelin özellikleri davranışı gözlemleyenin özelliklerine ne kadar yakın olursa davranışların benimsenme oranı o kadar artar.Bandura gözlem yoluyla öğrenmenin 4 aşamasından söz etmiştir

İlk aşama *Dikkat etme ; bireyin ilgileri, ihtiyaçları aldığı pekiştireçler, gözlediği modelin özellikleri dikkat süresini etkiler.

İkinci aşama *Hatırda tutma; gözlem yoluyla kazanılan bilgiler sembolleştirilir ve zihinde saklanır.Sembolleştirilen bu yapılar hatırlandığında davranış ortaya çıkar.

Üçüncü aşama *Davranışı yapma; bireyin öncelikle davranışla ilgili zihinsel tekrarlar yapması ve sonra davranışı yapması önemlidir.

Dördüncü aşama *Güdülenme; Gözlem yoluyla öğrenilen davranışlar ihtiyaç duyulduğunda kullanılır, güdülenme davranışın yapılmasında önemli bir aşamadır.

                   Bandura kuramının dayandığı temel ilkeler şunlardır;

KARŞILIKLI BELİRLEYİCİLİK; Kişilik özellikleri ve çevre koşulları davranışı biçimlendirir ve birbirini etkiler.Bir sonraki davranış bu etkileşimin bir ürünüdür.

SEMBOLLEŞTİRME KAPASİTESİ:İnsanlar zihinlerinde sembolleştirilmiş bilişsel yapılar oluştururlar ve bu yapılar daha sonraki davranışları etkiler, biçimlendirir.

DOLAYLI ÖĞRENME KAPASİTESİ:İnsanlar gözlem yoluyla öğrenme kapasitelerini artırırlar.

ÖNGÖRÜ KAPASİTESİ:Birey gelecekte karşılaşacağı durumlarla ilgili davranışlarını planlayabilir.

ÖZ DÜZENLEME KAPASİTESİ:Bireyin göstereceği davranışlarla ilgili kendi yeteneklerini ve kapasitesini düşünmesi önemlidir.(davranışı yönlendirme, kontrol)

ÖZ YARGILAMA KAPASİTESİ:Başkalarının davranışlarını gözlemleyip öğrenen birey kendi davranışlarını kontrol etmelidir.

   Gözlem yoluyla öğrenme ile yeni bilişsel, duyuşsal ve psikomotor  davranışlar kazanılabilir veya önceki davranışlar pekiştirilebilir.Sosyal öğrenme kuramında öz yeterlilik kavramı bireyin başarılı olabileceğine ilişkin kendini yargılaması inancıdır ve öğrencilerin öz yeterlilik algılarının geliştirilmesi çok önemlidir.Birey kendi davranışların gözlemleyip değerlendirerek kontrol edebilir.

  *Anne-baba ve öğretmenler iyi model olarak çocuklara istendik davranışlar kazandırmalıdır.

Öğrencilerin öz yeterlilik ve öz düzenleme algılarını geliştirici önlemler almalıdır. 

            Haftaya kuramların sonu Gestalt kuramı ve bilgiyi işleme kuramı....